آیا تا به حال کلیه درد را تجربه کرده اید؟ فکر می کنید چه عواملی در کلیه (kidney) درد موثر هستند؟ آیا بوسیله سونوگرافی کلیه می توان علت درد را تشخیص داد؟ می دانید قبل از انجام سونوگرافی کلیه باید چه اقداماتی انجام دهید؟ مردم اغلب درد کلیه را با کمردرد اشتباه می گیرند. برخلاف کمردرد که معمولاً در ناحیه کمر ایجاد می‌شود، درد کلیه عمیق‌تر است و در پهلوها یا در قسمت میانی به بالای کمر (بیشتر در زیر دنده ها، سمت راست یا چپ ستون فقرات) احساس می شود. در این مقاله قصد داریم شما را با بیماری های رایج کلیوی و سونوگرافی کلیه آشنا کنیم

سونوگرافی کلیه چیست؟

سونوگرافی کلیه یک روش تشخیصی و غیر تهاجمی جهت بررسی کلیه و مجاری ادراری است. کلیه ها در دو سمت ستون فقرات و در پشت اندام های شکمی قرار دارند و نقش مهمی در بدن انسان ایفا می کنند که اصلی ترین آن دفع مواد زائد و مایعات اضافی از طریق ادرار و همچنین تنظیم نمک، پتاسیم و اسید بدن می باشد.شاید تا به حال مشکلاتی در کلیه از قبیل سنگ کلیه و … را تجربه کرده باشید، متاسفانه یکی از رایج ترین بیماری های کلیوی تشکیل سنگ در کلیه است. سنگ کلیه زمانی ایجاد می شود که نمک و مواد معدنی با یکدیگر ترکیب شوند. شایان ذکر است خطر ابتلا به سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است و همچنین گزارشات نشان می دهد ابتلا به برخی از بیماری ها از جمله فشار خون بالا و دیابت در تشکیل سنگ کلیه نقش دارند.

چه عواملی باعث ایجاد سنگ کلیه (Kidney stone) می شوند؟

به طور کلی عوامل متعددی  مانند تغذیه نامناسب، چاقی مفرط، مصرف برخی از داروها (سیپروفلوکساسین، داروهای درمان ایدز و…)، مکمل های کلسیم و ویتامین ث، کاهش حجم ادرار و سابقه خانوادگی می توانند باعث ایجاد سنگ کلیه شوند.توجه داشته باشید از سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری فقط برای تشخیص سنگ کلیه استفاده نمی شود بلکه در تشخیص آسیب حاد کلیوی، عفونت در داخل و اطراف کلیه، تومور کلیه و کلیه پلی کیستیک هم کاربرد دارد. بهتر است کمی راجب بیماری های ذکر شده و علائم آن ها صحبت کنیم. همانطور که گفتیم کلیه ها نقش اساسی در بدن دارند و در صورت اختلال در عملکردشان ممکن است آسیب های جبران ناپذیری برای فرد به همراه داشته باشند. بیماری های کلیوی به شرح زیر است:

آسیب حاد کلیه:

یکی از بیماری هایی که می تواند کلیه را درگیر کند آسیب حاد کلیه است. این بیماری زمانی رخ می دهد که کلیه ها به طور ناگهانی توانایی دفع مواد زائد را نداشته باشند و عملکرد خود را از دست بدهند اما با این حال تشخیص و درمان به موقع در کاهش روند این بیماری بسیار تاثیر گذار است. افرادی که از این بیماری رنج می برند با علائمی مانند کاهش حجم ادرار، تورم در پاها، احساس درد در قفسه سینه، خستگی بیش از حد و تنگی نفس مواجه می شوند.

برای تشخیص آسیب حاد کلیه روش های مختلفی از قبیل آزمایش ادرار، اندازه گیری میزان ادرار خروجی، سونوگرافی کلیه، نمونه برداری از کلیه و سی تی اسکن به بیماران پیشنهاد می شود. می دانید که در اکثر موارد عوامل متعددی باعث ایجاد بیماری ها می شوند و یا ریسک ابتلا به بیماری ها را افزایش می دهند که دربیماری آسیب حاد کلیه عواملی مثل ایجاد لخته های خون در رگ ها، رسوب کلسترول، عفونت، گلومرولونفریت، سندروم همولیتیک اورمیک، لوپوس و اسکلرودرمی منجر به این بیماری می شوند.

عفونت کلیه چیست؟

بیماری دیگری که کلیه ها را درگیر می کند، عفونت کلیه یا پیلونفریت است. این بیماری در اثر عفونت در مجاری ادراری ایجاد می شود و می تواند به هر دو کلیه منتقل شود و اگر اقدامات لازم جهت درمان صورت نگیرد می تواند خطرات جدی برای فرد به همراه داشته باشد و منجر به سپسیس شود. (سپسیس بیماری بسیار خطرناک است و زمانی که سیستم ایمنی بدن بیش از حد به عفونت واکنش نشان دهد، ظهور می کند). علائم عفونت کیدنی بسته به سن بیمار می تواند متفاوت باشد و در بیشتر موارد دو روز بعد از عفونت ظاهر می شود، درد در شکم و کمر، تکرر ادرار، سوزش ادرار، وجود خون در ادرار،  ادرار بدبو، تب ولرز می توانند از علائم این بیماری باشند.

سرطان کلیه:

یکی از بیماری هایی که در آقایان نسبت به خانم ها بیشتر مشاهده می شود، تومور کلیه یا همان سرطان کلیه است. متاسفانه بیشتر این تومورها بدون علامت هستند و فرد متوجه وجود تومور در بدن خود نمی شود. شایع ترین نوع سرطان کلیه در بزرگسالان، کارسینوم سلول های کلیوی و در کودکان تومور ویلمز است. تاکنون دلیل قطعی مبنی بر بروز سرطان کلیه یافت نشده است اما برخی از پزشکان معتقدند جهش در DNA بعضی از سلول های کلیه منجر به شروع این بیماری می شود.عواملی مثل استعمال دخانیات، چاقی بیش از حد، فشار خون بالا و برخی از سندروم های ارثی می توانند ریسک ابتلا به سرطان کلیه را افزایش دهند.

کلیه پلی کیستیک (PKD):

نهایتا به بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD) می رسیم، این بیماری یک اختلال ارثی است که سبب تشکیل کیست های پر از مایع در کلیه ها می شود و می تواند در اختلال عملکرد کلیه نقش داشته باشد و منجر به بیماری نارسایی کلیه شود. ممکن است این بیماری هم مانند سرطان کلیه بدون علامت باشد اما به طور کلی خون در ادرار، سنگ کلیه، خستگی مفرط، درد در پهلوها، عفونت ادراری و درد در ناحیه شکم از علائم اولیه کلیه پلی کیستیک محسوب می شوند.

همانطور که گفتیم این بیماری 90 درصد ارثی است و به سه نوع  اتوزومال غالب کیدنی پلی کیستیک (ADPKD)، اتوزومال مغلوب کلیه پلی کیستیک (ARPKD) و کلیه پلی کیستیک اکتسابی (ACKD) تقسیم می شود. شایان ذکر است کلیه پلی کیستیک اکتسابی ارثی نیست و در بیشتر موارد در افرادی که مشکلات کلیوی به خصوص نارسایی کیدنی دارند و یا تحت دیالیز هستند، رخ می دهد.

انجام سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و پیلوگرام داخل وریدی از راه های تشخیصی بیماری کلیه پلی کیستیک محسوب می شوند. این بیماری می تواند عوارض متعددی مانند کیست کبد، کیست لوزالمعده، کیست بیضه ها، کیست دیواره روده بزرگ، فشار خون بالا، نارسایی کبدی، سنگ کلیه، کم خونی و بیماری های قلبی به همراه داشته باشد.

آمادگی های لازم قبل از انجام سونوگرافی رنگی کلیه (کالر داپلر کلیه):

لازم به ذکر است یک روز قبل از انجام کالر داپلر کلیه باید از مصرف غذاهای چرب، جبوبات، شیر، نوشابه و آب میوه بپرهیزید و همچنین شب قبل از مراجعه باید یک شام سبک و دو شیشه روغن کرچک میل کنید و ازشیاف بیزاکودیل استفاده کنید، صبح روز مراجعه صبحانه سبک و مایعات بخورید و قبل از مراجعه به هیچ وجه ناهار میل نکنید. نکته دیگری که باید به آن توچه کنید این است که باید ساعت 10 صبح روز مراجعه دو عدد قرص دایمیتیکون بجوید و سپس ساعت 12 هم مجددا دو عدد قرص دایمیتیکون مصرف کنید.

توجه داشته باشید رعایت موارد ذکر شده بسیار حائز اهمیت است و اگر سوالی داشتید با کارشناسان ما در میان بگذارید تا بتوانند اطلاعات کافی درباره سونوگرافی رنگی کیدنی و آمادگی های قبل از انجام آن را در اختیار شما قرار دهند.ما در این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی درباره سونوگرافی کیدنی، مجاری ادراری و بیماری های کلیوی در اختیار شما عزیزان قرار دهیم اما ممکن است یک سوال ذهن شما را درگیر کرده باشد که چگونه می توانیم از پیشرفت بیماری های کلیوی جلوکیری کنیم؟

شما می توانید با کنترل بیماری هایی نظیر دیابت و فشار خون ، کاهش مصرف نمک و نوشیدن آب به مقدار فراوان از پیشرفت بیماری های کلیوی جلوگیری کنید اما خبر بد اینکه تاکنون علل قطعی برای بیماری های کلیوی گزارش نشده است و متاسفانه در بیشتر موارد این بیماری ها بر روی هر دو کلیه اثر می گذارند و حتی ممکن است بیمار تا پایان دوره بیماری علائمی نداشته باشد.

سخن پایانی:

همانطور که در این مقاله گفته شد سونوگرافی کلیه یکی از روش های مناسب جهت تشخیص بیماری های کلیوی است. در این روش تشخیصی از هیچ گونه اشعه ای استفاده نمی شود و برای بیمار خطری ایجاد نخواهد کرد اما انتخاب بهترین مرکز برای انجام سونوگرافی بسیار حائز اهمیت است. کلینیک تخصصی دکتر فروغی با بهره گیری از بهترین امکانات و تجهیزات آماده ارائه خدمات به شما مراجعه کنددگان عزیز می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.